Fiziki-kimyəvi analiz metodlarından: diferensial-termiki (DTA), rentgenfaza (RFA), mikroquruluş (MSA), həmçinin mikrobərkliyin və sıxlığın təyini  vasitəsilə As₂Te₃-TlS sistemi tədqiq edilmiş və T-x faza diaqramı hazırlanmışdır.  As₂Te₃-TlS sisteminin faza diaqramı qismən kvazibinar olub, evtektik tiplidir və yeni dördlü TlAs₂STe₃ və  Tl₃As₂S₃Te₃ birləşmələrinin əmələ gəlməsi ilə xarakterizə olunur. TlAs₂STe₃ və  Tl₃As₂S₃Te₃ birləşmələri uyğun olaraq, 270 və 240^oC-də konqruyent əriyirlər. Rentgenoqrafik analizi vasitəsilə müəyyən edilmişdir ki, TlAs₂STe₃birləşməsi tetraqonal sinqoniyada kristallaşır, qəfəs parametrləri: a = 10,70; с=9,28 Å, z=4, sıxlığı,  ρ_picn. =7,10 q/sm³, ρ_rent. = 7,12 q/sm³-dir. Tl₃As₂S₃Te₃birləşməsi isə heksaqonal sinqoniyada kristallaşır qəfəs parametrləri: a= 11,54; с=9,58 Å, z=4, sıxlığı,  ρ_picn. =7,28 q/sm³, ρ_rent. = 7,37 q/sm³-dir. As₂Te₃-TlS sistemində As₂Te₃ birləşməsi əsasında 3,5 mol % TlS bərk məhlul sahəsi əmələ gəlir, TlS birləşməsi əsasında isə bərk məhlul sahəsi praktiki olaraq təyin edilməmişdir. As₂Te₃ və TlAs₂STe₃ birləşmələri arasında əmələ gələn evtektikanın tərkibi 35 mol % TlS, temperaturu 180°C-dir. Digər evtektika isə  TlAs₂STe₃ və  Tl₃As₂S₃Te₃ birləşmələri arasında əmələ gəlir tərkibi 67 mol %  TlS, temperaturu 165^oC-dir. Sistemdə adi soyudulma şəraitində TlAs₂STe₃ və Tl₃As₂S₃Te₃ şüşəvarı halda alınırlar və sistemdə şüşə əmələgətirici kimi iştirak edirlər. Beləliklə, As₂Te₃-TlS sistemində, yavaş soyudulma zamanı 45-85 mol % TlS sahədə  şüşə sahəsi əmələ gəlir. Maye azotda soyudulma zamanı isə 85-100 mol  % TlS sahədə də şüşəvarı ərintilər almaq mümkün olmuşdur.

doi.org/10.32737/0005-2531-2025-1-119-126