Yüngül piroliz qatranının tərkibi ətraflı şəkildə tədqiq olunmuş və tərkibində aromatik karbohidrogenlərin, xüsusilə də benzol və toluolun miqdarının digər karbohidrogenlərlə müqayisədə yüksək olduğu tədqiq olunmuşdur. Laboratoriyada sintez olunmuş toluol əsaslı alüminium kompleks katalizatorla katalitik emal prosesləri aparılmış və yüngül qatranın tərkibində benzolun kütlə payı yüksəldilmişdir. Benzolun maksimum artımına müvafiq prosesin optimal rejimi müəyyən olunmuşdur. Tədqiqatın növbəti mərhələsində rektifikasiya olunaraq benzol fraksiyası ayrılmış, azeotrop qovularaq yüksək təmizliyə malik benzol alınmışdır. Yüngül qatranda benzolun kütlə payı 10.39% artımışdır. Təmizliyi isə 99.2%-ə çatdırılmışdır. Prosesin prinsipial texnoloji sxemi təklif olunmuşdur. Prosesin optimallaşdırılması üçün riyazi modeli işlənilmiş və reqressiya tənliyi tərtib olunmuşdur. Daha ucuz katalizatordan istifadə olunması və prosesin aparılma şəraitinin daha mülayim olması benzolun istehsal dəyərini aşağı salır və prosesi daha səmərəli edir. Rektifikasiya prosesində alınan qalıqda lak-boya materiallarının əsasını təşkil edən neft polimer qatranının mövcudluğu tədqiq olunmuşdur.
doi.org/10.32737/0005-2531-2025-1-91-104