İcmalda metal komplekslərinin qısa müddətli radikallarla (əsasən peroksid radikalı) və metal komplekslərinin (əsasən Cu(II) ionlarının) xelat əmələgətirən nitroksid radikalları ilə reaksiya qabiliyyətinin tədqiqatlarının nəticələri təqdim olunur. İlk dəfə alınan paramaqnit liqandların reaksiyaları - orto-oksiaromatik aldehidlərin törəmələrinin Şiff əsasları ilə iki nitroksid radikalı - 2,2,5,5-tetrametil-3-amino-pirolidin-1-oksid və 2,2,6,6-tetrametil-piperidin - 4-amino-1-oksilin reaksiyaları tədqiq olunur. Göstərilmişdir ki, beş üzvlü pirolidin radikalının törəməsində radikal mərkəz Cu(II) ionunun koordinasiya sferasına daxil olur və hidroksilaminə qədər reduksiya olunur.  Son nəticədə Cu(II) ionları arasında güclü antiferromaqnit qarşılıqlı təsirə malik olan ikinüvəli komplekslər əmələ gəlir. Nəticədə yaranan ikinüvəli komplekslər otaq temperaturunda xloroformla qarşılıqlı əlaqədə olduqda ondan HCl çıxarır və oksigenin iştirakı ilə piridinlə paramaqnit mononüvəli Cu(II) kompleksləri əmələ gətirir. İcmalın ayrı-ayrı bölmələri katalizator kimi nitroksid radikalları (əsasən TEMPO) ilə metal komplekslərdən istifadə etməklə spirtlərin və digər substratların oksidləşməsinin katalitik reaksiyalarına və qalaktoza oksidaz fermentinin biokimyəvi modelləri olan fenoksil radikalları ilə metal komplekslərinin katalitik reaksiyalarına həsr edilmişdir.

doi.org/10.32737/0005-2531-2025-1-5-24