Bu məqalədə kvant kimyəvi hesablamalardan istifadə edərək müxtəlif formaların (protonlanmış (kationik), zvitter-ion (betain), neytral və deprotonlanmış (anion)) glutaminin elektron-struktur və koordinasiya xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi və təhlilinin nəticələri təqdim olunur. Bu xüsusiyyəti nəzərə alaraq, yuxarıdakı formalarda glutaminin reaktivliyini aydınlaşdırmaq üçün atom yüklərinin Malliken boyunca paylanması və amid və α-aminokarboksilat qruplarındakı bağların polaritesi istifadə edilmişdir. HOMO və LUMO enerjiləri və qlutamin molekulunun molekulyar elektrostatik potensialı (MEP) kimi elektron parametrlər hesablanır. Kvant-kimyəvi hesablamalar B3LYP hibrid funksionalı ilə sıxlıq funksional nəzəriyyəsi (DFT) metodundan istifadə etməklə və 6-311G++(d,p) əsas dəstindən istifadə etməklə Gauss 09 proqramı ilə aparılmışdır. Eksperimental İQ spektrləri 4000-400 sm^-1 bölgəsində alınmışdır. Məhlullarda olan mis(II) və oksovanadium(IV) komplekslərinin tərkibi və strukturları EPR spektroskopiyası ilə tədqiq edilmişdir. Heteroliqand mis (II) komplekslərinin sulu məhlullarının qlutamin və amidlərlə EPR parametrlərinin müqayisəsi (A = 55,44, g = 2,1212; A = 56,24, g = 2,1210; A = 57,35, g = 2, 1208, a) və qlutamin-asetat kompleksində (A = 90 Oe, g = 2.0495) mononüvəli tərkib quruldu. Oksovanadium (IV) molekulyar və kompleksdaxili birləşmələrin DMSO məhlullarında, EPR parametrlərinin eyniliyinə (A = 97, g= 1,971;A = 96, g = 1,971, A = 97, g = 1,971)) əsaslanaraq, qlutaminin α-aminokarboksilat qrupunun N, O atomları vasitəsilə eyni koordinasiya rejimləri quruldu.

doi.org/10.32737/0005-2531-2025-2-126-140